کتاب 1984 | جورج اورول | ترجمه مهدی صائمی

یکی از کتاب های نام آشنا در بین کتابخوان ها بدون شک کتاب 1984 به نویسندگی جورج اورول هست .

از کتابهای مشهور و شناخته شده این نویسنده انگلیسی می توان به قلعه حیوانات ،  کتاب 1984  و دختر کشیش  اشاره کرد که در ایران هم محبوبیت زیادی به دست آورده است. مطبوعات موثر انگلیس هم به این کتاب لقب “کتاب برجسته عصر” را داده اند.

معرفی کتاب 1984 در یک نگاه

در کتاب 1984 نوشته ی جورج اورول شخصیت اصلی وینستون اسمیت نام دارد.

 او سعی می کند با ظلم و ستم در سرزمینی به نام اوشنیا بجنگد، جایی که یک حزب دیکتاتور با عنوان “برادر بزرگ” تمام فعالیت های مردم را زیر نظر دارد. 

در چنین فضایی وینستون جرات می کند با نوشتن افکار خود روی کاغذ و برقراری ارتباط با دختری به نام جولیا علیه ممنوعیت های فردی رایج اقداماتی انجام دهد. 

این اقدامات اصطلاحا جنایی و غیر قانونی وینستون، از او یک متخلف ناسازگار ساخته بود و او مجبور بود علی رغم میل باطنی افکار متفاوت خود را اصلاح کنید و با حفظ پوشش یا حضور در فعالیت های عمومی شبیه بقیه به نظر برسد.

 در واقع نوشتن و برقراری ارتباط  با جنس مخالف به عنوان نقض قانون در جایی مطرح نشده اما اگر حکومت متوجه این فعالیت ها می شد 25 سال محکومیت و کار در اردوگاه در انتظار فرد متخلف بود. جورج اورل در کتاب 1984 زندگی بدون آزادی در اوشنیا را با این جمله توصیف می کند: برادر بزرگ مراقب توست.

سه تصویر مهم ارائه شده در کتاب 1984:

1- ارائه ی یک دیستوپیا یا یک ضدآرمان شهر، دنیایی که برخلاف آرمان شهر پر از ویژگی های بد و مخرب است و در واقع تلاش یک نویسنده ی آینده نگر برای هشدار دادن به جوامع بشری در مورد چیرگی معضلات اجتماعی بر انسانیت و اخلاقیات است. از دیگر کتاب هایی بر اساس ترسیم یک مدینه ی فاسده نوشته شده اند می شود به “دنیای قشنگ نو” نوشته ی آلدوس هاکسلی، “451 فارنهایت” اثر ری بردبری و “مزرعه ی حیوانات” کتاب دیگری از جورج اورول اشاره کرد.

2- جورج اورل در 1949 این کتاب را منتشر کرد و عنوانی که برای کتاب انتخاب کرده است نمایانگر 40 سال بعد است. او فکر می کرد در 40 سال آینده تله اسکرین ها به وجود خواهند آمد، صفحات فلزی مستطیل شکل که بیشتر به آینه ی کدر شباهت دارند تا تلوزیون و تشخیص می دهند چه کسی مشغول تماشای آن است و صدا و تصویر را به سازمان های مرکزی اطلاعات و یا جاسوسی انتقال می دهد. علاوه بر این اورول تصور می کرد جهان به سه ابر قدرت بزرگ تبدیل شود به جای هزاران شهر و کشور کوچک. جغرافیای کتاب 1984 میانه های قرن 20 را پیش بینی می کند، جایی که جهان به سه قسمت اوشنیا، اورسیا و ایستیشیا تقسیم شده است که مدام با هم در حال جنگ هستند و البته تقسیم منابع جهان بین آنها به گونه ای صورت گرفته که هرگز یک کشور پیروز نخواهد شد.

3- یکی از خلاقیت های مهم جورج اورول در کتاب 1984 ساختن یک زبان جدید برای سرزمین تخیلی خود است. حکومت مستبد سعی دارد با حذف گفتار کهنه و سابق جامعه، توانایی اندیشیدن را محدود کند. در این زبان جدید همه چیز اسم جدیدی دارد و کلماتی مانند آزادی، افتخار، عدالت و اخلاق اضافه محسوب می شوند. عناوینی مانند “عمارت پیروزی “برای مقر برادر بزرگ یا سازمان اطلاعات، “پلیس افکار” برای افرادی که بر جزئیات رفتاری هر فرد نظارت دارند، “وزارت حقیقت” برای فضایی که حوادث و تاریخ را تحریف می کند، “وزارت صلح” برای پرداختن به امور جنگ، “وزارت فراوانی” که مسئول امور اقتصادی و جیره بندی مواد غذایی بود و “وزارت عشق” که تنها با نظرات آنها ازدواج و ارتباط ممکن بود. در واقع نظر نویسنده این بود که دولت می تواند ما را از طریق كلمات كنترل كند.

یکی از مهمترین تغییرات زبانی را می توان در این سه شعار حزب دید:

• جنگ، صلح است.
• آزادی، بردگی است.
• نادانی، توانایی است.

با معرفی کتاب 1984 می بینیم که این کتاب بیانگر نیازهای اصلی ما، نادیده گرفته شدن آن در جوامع دیکتاتور و چگونگی باز پس گرفتن حقوق اولیه است. البته در پایان نویسنده زمانی زیادی را صرف نمایش فرو ریختن شخصیت اصلی می‌کند تا نشان دهد حاکمیت مستبد مدام مشغول سرکوب است و رهایی از آن به راحتی امکان پذیر نیست زیرا پس از مدتی جامعه نیز همسو با حاکیمت رفتار می کند و عمل کردن بر خلاف قواعد جامعه سخت تر از اعتراض به حکومت دیکتاتوری است.

معرفی جورج اورول

ریک آرتور بلر به انگلیسی: Eric Arthur Blair  با نامِ مستعار جُرج اوروِل به انگلیسی: George Orwell

متولد ۲۵ ژوئن ۱۹۰۳  – درگذشتهٔ ۲۱ ژانویه ۱۹۵۰

جورج اورول  داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، منتقدِ ادبی و شاعر انگلیسی بود. که بیشتر برای سه رمان سرشناس و پرفروش مزرعه حیوانات (قلعه حیوانات) که در ۱۹۴۵ منتشر شد و در اواخر دههٔ ۱۹۵۰ به شهرت رسید و نیز رمان ۱۹۸۴  و دختر کشیش مشهور است. وی همچنین با نقدهای پرشماری که بر کتاب‌ها نوشت، بهترین وقایع‌نگار فرهنگ و ادب انگلیسی قرن شناخته می‌شود.

جورج اورول در  ۲۵ ژوئن ۱۹۰۳ در شهر موتهاری، استان بیهار در راج بریتانیا متولد شد. 

پدرِ پدربزرگِ وی چارلز بلر یک نجیب زادهٔ ثروتمند و زمین‌دار بود که با لیدی فان -دخترِ ارل وِستمُرلند- ازدواج کرده بود.

پدربزرگِ او، توماس ریچارد آرتور بلر، یک روحانی بود.

 خودِ وی، خانواده اش را با دیدگاهِ طبقه اجتماعی و نه بر مبنایِ موقعیت موروثی توصیف می‌کند. پدرش ریچارد والمزلی بلر در ادارهٔ خدماتِ رفاهِ سلطنتی کار می‌کرد.

(جرج اورول) دو خواهر داشت. مارجری، پنج سال بزرگ‌تر از وی و اِوریل، پنج سال کوچک‌تر بود. زمانی که اریک یک ساله بود، مادرش او و خواهر بزرگترش را به انگلستان برد. آیدا بلر و فرزندانش در هنلی-آن-تیمز آکسفوردشر ساکن شدند. اریک با مادر و خواهرانِ خود بزرگ می‌شد و جز یک دیدارِ کوتاه در میانهٔ سالِ ۱۹۰۷، پدرِ خود ریچارد بلر را تا سال ۱۹۱۲ ندید.دفتر خاطراتِ مادرش از سالِ ۱۹۰۵ توصیفِ دورانی پر جُنب‌وجوش از فعالیت‌های اجتماعی و علایقِ هنری است.

خانوادهٔ او  پیش از جنگ جهانی اول به شیپلیک نقلِ مکان کردند. جورج اورول  در آنجا با خانوادهٔ بادیکام‌ها و به ویژه با جاسینتا بادیکام دوست شد.

جاسینتا و اریک شعر می‌گفتند و می‌نوشتند و رؤیای نویسندهٔ معروف شدن را داشتند. اریک گفته بود ممکن است روزی یک کتاب در سبکِ اچ. جی. ولز و آرمان‌شهری بنویسد. در این هنگام، او از تیراندازی، ماهیگیری و تماشای پرنده‌ها با همراهیِ برادر و خواهرِ جاسینتا هم لذت می‌برد.

در سن پنج سالگی، اریک به یک دِیرمدرسه در هنلی-آن-تیمز، که خواهرش مارجوری نیز حضور داشت، فرستاده شد. این مدرسه، یک صومعهٔ کاتولیک رومی با یاریِ راهبه فرانسوی اورسولاین بود که پس از تعلیقِ آموزشِ مذهبی در سال ۱۹۰۳ در فرانسه به انگلستان آمده بود.

مادرِ جورج اورول دوست داشت که او به جای یک مدرسهٔ مذهبی، به یک مدرسهٔ آموزش و پرورش عمومی برود اما خانواده‌اش توانِ هزینهٔ کافی برای این کار را نداشت و نیاز بود برایش بورسیه گرفته شود.

 چارلز لیموزین، برادرِ آیدا بلر، پیشنهاد کرد که اریک به مدرسه‌ای در ایست‌بورن فرستاده شود.

لیموزین یک گلف‌بازِ ماهر بود و مدیرِ مدرسه و مسابقاتِ باشگاه گلف ایست‌بورن را می‌شناخت و در چندین مسابقه در سال ۱۹۰۳ و ۱۹۰۴ پیروزی‌هایی به دست آورده بود.

 مدیر یاری رساندن به جورج اورول  را برای گرفتنِ بورس تحصیلی پذیرفت و تمهیداتِ مالیِ ویژه‌ای برقرار نمود تا پدر و مادر بلر تنها نیمی از هزینه‌های معمولِ مدرسه را پرداخت کنند. در سپتامبر ۱۹۱۱ اریک به مدرسهٔ سنت سیپریان رسید. 

او برای پنج سال در آن مدرسه بود و تنها برای تعطیلات مدرسه به خانه بازمی‌گشت. او هیچ‌چیز از کاهشِ هزینه‌های تحصیلش نمی‌دانست، گرچه بزودی دریافت که «از یک خانوادهٔ فقیر می‌آید.» او از مدرسه خوشش نمی‌آمد.

پلیس شدن در برمه

جرج اورول، از اکتبر ۱۹۲۲ تا دسامبر ۱۹۲۷ میلادی، در پلیس سلطنتی هند در برمه خدمت می‌کرد.

 در آن دوران، برمه، استانی در هند بریتانیا بود.

در اکتبر سال ۱۹۲۲ میلادی، سوار بر ناو اِس‌اِس هرفوردشر و از راهِ کانال سوئز و سری‌لانکا به سفر دریایی برای پیوستن به پلیسِ سلطنتیِ هند در برمه اقدام کرد. یکماهِ بعد به رانگون رسید و سپس برای آموزش در مدرسهٔ آموزشِ پلیس به ماندالی رفت. پس از مدتی کوتاه از خدمت در میامیو، به یک پاسگاهِ مرزی در میانگمیا در ۱۹۲۴ گمارده شد. کار به‌عنوانِ یک پلیسِ امپریالیستی، به وی مسئولیتِ بسیار بیشتری نسبت به قبل داد. هنگامیکه او در توانته به عنوان یک افسرِ زیربخش خدمت می‌کرد، مسئولِ امنیتِ نزدیک به ۲۰۰٬۰۰۰ تن بود. در پایان سال ۱۹۲۴ میلادی، به مقامِ دستیارِ سرپرستِ منطقه ارتقا یافت و به سیریم منتقل شد که به رانگون نزدیکتر بود.

پالایشگاهِ سرریم وابسته به شرکت نفت برمه در آن منطقه، شبانه‌روز مشغولِ آلوده کردنِ محیط و منابعِ گیاهی با گوگرد دی‌اکسید بود اما شهر درعینِ حال، در نزدیکی رانگون هم قرار داشت. از همین‌رو بلر هرگاه می‌توانست به شهر می‌رفت تا «به جستجو در یک کتابفروشی یا خوردنِ غذاهایی که خوب پخته شده باشند و به دور از روالِ خسته‌کنندهٔ زندگیِ پلیسی» مشغول باشد.

درکِ بی‌خانمانی و فقر

زندگی در محیطی طبقاتی در هند و انگلیس باعثِ نگاهِ ویژهٔ او به پدیدهٔ فقر شد؛ موضوعی که مهم‌ترین عنصرِ رمان‌ها و نوشتارهای او را تشکیل می‌دهد. در جوانی برای کسب تجربه مدتی را در بین فقرا، بی‌خانمانان و کارگرانِ فصلی لندن و پاریس گذراند و بعضی مواقع در ظرفشوییِ یک هتل کار می‌کرد. در این زمان شروع به نوشتن تجربیات خود کرد که به نخستین کتابش آس و پاس‌ها در پاریس و لندن (ترجمه درست‌تر: فقر و دربه‌دری در پاریس و لندن) انجامید. بی‌درنگ پس از این کتاب، به رمان‌نویسی پرداخت و دو رمان نخستش نیز بر اساس همین تجربیاتش در برمه (روزهای برمه) و انگلیس (دختر کشیش) شکل گرفت.

جنگ در اسپانیا

اورول نیز مانند بسیاری از نویسندگان و روشن‌فکران اروپایی هم‌عصر خود، در دهه ۱۹۳۰ به اسپانیا رفت تا علیه ارتش فاشیست ژنرال فرانکو بجنگد. او در این جنگ مجروح شد و هرگز کاملاً بهبود نیافت و همین جراحت در نهایت به مرگ او انجامید. اورول کتاب درود بر کاتالونیا را بر اساس دیده‌های خود در اسپانیا نوشت.

تأثیراتِ جنگ

هوای تازه واپسین رمان او پیش از آغاز جنگ جهانی دوم است. در سال‌های نخستین جنگ به روزنامه‌نگاری و نقد کتاب پرداخت، ولی در سال ۱۹۴۳ پس از مرگ مادرش کار بر روی رمانی که تا امروز به آن مشهور است یعنی مزرعه حیوانات (در ایران قلعه حیوانات) را آغاز کرد. رمان او به‌دلیل اشاره غیرمستقیمش به شوروی که آن زمان متحدِ انگلیس بود، تا یک سال چاپ نشد. با انتشار کتاب در ۱۹۴۵ در انگلیس و ۱۹۴۶ در آمریکا اورول به شهرت رسید. در چهار سالِ بعدی، اورول به جزیرهٔ جوره در شمالِ اسکاتلند رفت و افزون بر ادامهٔ کارِ ستون‌نویسی برای روزنامه‌ها، کار بر روی مهم‌ترین و واپسین اثرِ خود هزار و نهصد و هشتاد و چهار را آغاز کرد.

بیماری و ازدواج

مدت کوتاهی بعد اورول به‌دلیل بیماری مزمن ریوی‌اش در بیمارستان بستری شد. او در همان بیمارستان با سونیا برونل ازدواج کرد.

درگذشت

هفت ماه پس از چاپِ کتابِ ۱۹۸۴، اورول در بیستم ژانویه ۱۹۵۰ در اثر بیماری سل درگذشت؛ و قبر او در کلیسای آل سنت، ساتون کورتن‌نی در آکسفوردشر در بریتانیا قرار دارد.

سبک زندگی

اورول یک سیگاری قهار بود، به شکلی که با وجودِ وضعیتِ وخیمِ ریه‌هایش همیشه در حالِ سیگار کشیدن بود. او همچنین علاقهٔ شدیدی به نوشیدنِ چای داشت و حتی مقاله‌ای به نام چگونه یک چایِ عالی درست کنیم نوشته بود.[۱۹][۲۰] او آبجوی انگلیسی را ستایش می‌کرد و در سال ۱۹۴۶ مقاله‌ای دربارهٔ یک میکده رؤیایی و ایدئال نوشت که «ماهِ زیرِ آب» نام گرفت.

خانه محل تولد

در یکم ژوئیه ۲۰۱۴ خانه محل تولد وی در شهر موتهاری استان بیهار، توسط دولت محلی به موزه تبدیل شد.[۲۱]

خاطرات پسر جرج اورول

ژوئن سال ۱۹۴۴، جرج اورول و همسرش آیلین، پسری سه‌ساله را به فرزندی پذیرفتند که نامش ریچارد هوراشیو بلر بود. او که اکنون مهندس بازنشسته است، هرگز فاش نساخت که فرزندخوانده اورول است. او برای نخستین بار تصمیم گرفت در حاشیه جشنواره ادبی آکسفورد دربارهٔ پدرش سخن بگوید و از خاطرات کودکی‌اش حرف بزند.

کتاب‌شناسی

بیشتر شهرت او وابسته به دو رمان پادآرمان‌شهری‌اش قلعه حیوانات[۲۳] و ۱۹۸۴ است که تحت کنترل درآمدن زندگی و حتی افکار مردم را در جهان آینده توصیف می‌کند. او در این کتاب مدل حکومتی آرمان‌شهری که در نیمه نخست سده بیستم بسیار محبوب بود را به چالش کشیده و نشان می‌دهد که چگونه بهشت ادعایی انقلاب‌های مردمی نهایتاً به دوزخی ابدی و غیرقابل تحمل تبدیل می‌شود. در واقع هر دو کتاب قلعه حیوانات و هزار و نهصد و هشتاد و چهار دارای یک محتوا و به‌ویژه در نقدِ مدلِ حکومتی کمونیستی است و تنها فرم دو کتاب متفاوت است. کتابِ نخست، غیرمستقیم‌تر و کتاب دوم که چهار سال پس از آغاز جنگ سرد چاپ شد، صریح‌تر سیستم‌های تمامیت‌خواه را به نقد می‌کشد.

آثار منتشر شده جورج ارول

رمان‌ها

• روزهای برمه (۱۹۳۴)
• دختر کشیش (۱۹۳۵)
• به آسپیدیستراها رسیدگی کن (پول و دیگر هیچ) (۱۹۳۶)
• هوای تازه (گریز) (۱۹۳۹)
• قلعه حیوانات (۱۹۴۵)
• ۱۹۸۴ (هزار و نهصد و هشتاد و چهار) (۱۹۴۹)

کتابها بر اساس تجربیات شخصی

• آس و پاس‌ها در پاریس و لندن (۱۹۳۳)
• جاده به‌سوی اسکله ویگان (۱۹۳۷)
• درود بر کاتالونیا (۱۹۳۸)

مقالات

• یک فنجان چای دبش (۱۲ ژانویهٔ ۱۹۴۶)

اقتباس از کتاب 1984

دو کتاب قلعه حیوانات و ۱۹۸۴ بارها مورد انواع اقتباس‌های هنری در تئاتر، تلویزیون و سینما قرار گرفته‌اند که شاید معروف‌ترین آنها، فیلم «۱۹۸۴» به کارگردانی مایکل اندرسون و همچنین هر دو اثر یاد شده توسط مایکل ردفورد باشد.

این فیلم که با وفاداری کامل به اصل اثر ساخته شده‌است در ۱۴ دسامبر ۱۹۸۴ در سینماهای جهان به نمایش درآمد و توانست ۶ جایزه را در فستیوالهای جهانی سینما ازآن خود کند.

آثار ترجمه‌شده به فارسی

همه کتاب‌ها و همچنین مجموعه مقالات اورول تحت عنوان زوال قتل انگلیسی، مترجم مرضیه خسروی، انتشارات روزگار نو به فارسی ترجمه شده‌اند.