کتاب نگرشی بر تاریخ تحولات لباس در جهان | دکتر حسین یاوری، شیرین رضاپور

پیشگفتار

به نظرم رسید که برای کتاب حاضر پیشگفتاری را هم داشته باشیم تا در مورد سه نکته توضیحاتی دهم نکته ای که در حوزه شخصی و کاری قرار میگیرد نکته ای که شرحی است پیرامون چند واژه که به خصوص برای ورود به فصول و مباحث کتاب «نگرشی بر تاریخ تحولات لباس در جهان ضرورت دارد و سرانجام نکته پایانی که انگیزه تألیف و در واقع نگارش کتاب است که البته بی ارتباط با نخستین نکته هم نیست

  🟠      مطالعات بنده حقیر پیرامون ،هنر معماری زیبایی شناسی و مباحث حکمی سرزمین خدایی ایران به بیش از ۴۵ سال میرسد و اینک که چهل و پنجمین کتاب را به رشته تحریر در می آورم در واقع بخشی از اندوخته هایم که با لطف آن یگانه خالق بی همتا و سرمایه گذاری میهن عزیزم و تشویق مستمر استادان هنر دوستان و دانشجویان خوبم حاصل آمده است مینگارم تا ادای دین شود. لذا اگر در یک سال ۱۲ عنوان کتاب به چاپ میرسد و یا اگر از سال ۱۳۷۸ تا به امروز متجاوز از ۴۰ عنوان از کتاب هایم به زیور طبع آراسته شده است این مهم البته اگر با اهمیت تلقی شود حاصل بیش از ۴۵ سال مطالعه تحقیق و بررسی است و به چند ماه و چند سال هم برنمیگردد واقع امر آن است که از سال ۱۳۷۸ و در پی تذکر استادان عزیز و دوستان خوبم و به عنوان ادای قسمتی از تکلیف بزرگی که بر دوشم سنگینی میکرد وارد این عرصه شدم و خدا را شاهد میگیرم که شخصاً عقیده دارم کاری که در خور و شایسته تقدیم به ملت بزرگ ایران باشد را انجام نداده ام ولی تا آنجا که عمر کفاف دهد و مشیت آن یگانه هستی آفرین هستی بخش بر آن تعلق گیرد کار را تا تألیف ۱۰۰ عنوان کتاب که موضوعات آن نیز حاضر و پیش رویم قرار دارد ادامه میدهم.

🟠     از آنجا که موضوع کتاب به تاریخ تحولات لباس جهان اختصاص دارد و این سومین کتابم در حوزه لباس و پوشاک است ضرورت دارد تا توضیحاتی را در خصوص ،پوشش ،لباس پوشاک و مد ارایه  دهم به امید آن که مفید فایده قرار گیرد. امروزه واژه هایی چون پوشش لباس پوشاک و مد بعضاً با تعابیر درستی همراه نیست و به خصوص در مورد مد غالباً برداشتهای ذهنی منفی و در خصوص لباس و پوشاک نیز اشتباه در معنا و مفهوم  وجود دارد لذا در این باره به اختصار مطالبی ذکر میکنم.  پوشش به معنای مستور کردن و پوشاندن بخشهایی از بدن است که قدمتی به اندازه پیشینه زندگی انسان بر روی کره خاکی دارد بدیهی است نخستین پوششهایی که زنان و مردان استفاده می کردند از جنس الیاف سلولزی و شاخ و برگ درختان بوده است که در واقع تا حدودی به انسان گرمی میبخشیده آدمی را از گزند حشرات تا اندازه ای محفوظ میداشته و در حکم ستر عورت برای پنهان کردن بخشهایی از تن و بدن و پرهیز از قبح و زشتی برهنگی به خصوص در برابر جنس مخالف و حفظ شخصیت انسانها بوده است.
لباس به مفهوم پوشاندن تن و بدن به طور کامل است و البته میزان پوشش به عرف سنت و اعتقادات مردم هر جامعه بستگی دارد ،پیراهن دامن کت و شلوار و.... لباس محسوب میشود.

پوشاک به مفهوم پوشش دادن همۀ اندام جز بخشهای محدودی از صورت قسمتی از دستان و....) است که شامل بر تن کردنیها پوشش پا و حتی کمربند دستکش شال گردن و زیور آلات هم میشود. اعداد مد مد در معنای ریاضی و آماری آن یعنی هر آنچه دارای فراوانی بیشتر میباشد. مثلاً در بین ۴-۷- ۹-۱۱-۵ - ۷-۵ - ۵ عدد ۵ حکم مد یا نما را دارد چرا که بیش از سایر اعداد در مجموعه فوق الذکر تکرار شده است اما مد در مفهوم لباس و پوشاک یعنی آن نوع لباس یا پوشاک و یا آن نوع رنگی که در سال یا فصل معینی از سال بیش از انواع دیگر لباس یا پوشاک و یا رنگها مورد تقاضا بوده و طرفدار دارد. اما مد در مفهوم Fashion که با نوآوری ابتکار و خلاقیت طراح لباس همراه است و در اصل منشأ غربی دارد به مجموعه لباس و پوشاکی که طراح شاخصی برای فصل یا مناسبتی طراحی میکند انواع و اقسامی را هم شامل میشود و برای معرفی و تبلیغ آن هم به شیوههای خاص من جمله استفاده از نشریات ویژه روی می آورند اطلاق میشود. در مجموعه حاضر مراد ما از لباس در واقع پوشاک بوده است که موضوع را در دوره های تاریخی آن مورد بررسی قرار داده ایم.

 🟠      در سال ۱۳۶۶ در رشته طراحی پارچه و لباس دانشکده هنر دانشگاه الزهراء (س)، تدریس درسهای تاریخ تحولات لباس در ایران و جهان (۱) و (۲) به بنده پیشنهاد شد بخش اول درس به تاریخ لباس در ایران و بخش دوم به تاریخ لباس در جهان اختصاص دارد گو این که هر دو درس دروسی مشکل بوده و با کمبود منابع و مآخذ به خصوص در حدود ۱۴ سال پیش مواجه بود ولی تدریس درس تاریخ تحولات لباس در جهان که به راحت کلام میتوان گفت که در آن هنگام حتی یک منبع فارسی را نمی توانستیم برای استفاده پیدا کنیم و منابع خارجی هم بسیار محدود و منطبق با مباحث درسی نبود و بعضاً با اشتباهاتی هم همراه بود کاری سخت و دشوار بود لذا به جزوات درسی به زبان فرانسه که هنگام طی دوره طراحی لباس در کشور فرانسه در اختیارمان قرار گرفته بود مراجعه و همراه با تدریس درس مباحث هر دوره ای را ترجمه و ویرایش میکردم تا در اختیار دانشجویان قرار گیرد و این روش را تا پایان ترم تحصیلی ادامه دادم در سالهای بعد که تدریس درس مذکور را در دانشگاههای علم و فرهنگ و الزهراء (س) بر عهده داشتم به تدریج بر غنای مطالب افزودم و با رنگ گذاری البسه و پوشاک و قابل فهم تر کردن ،مندرجات جزوه تکمیل تر شد تا این که با پذیرش و قبول همکاری و کمک سرکار خانم شیرین رضاپور دانشجوی عزیزم در رشته طراحی لباس دانشگاه علم و فرهنگ برای طراحی لباسها و رنگ گذاری آن مطابق دورانهای تاریخی و محبت جناب حاج آقا سید مجتبی طالقانی مدیریت محترم و فرهنگ دوست انتشارات سیمای دانش و آذر مبنی بر چاپ کتاب آماده شده مواجه شدم و خداوندمنان چون همیشه مددرسان شد تا کتاب حاضر که منطبق با مباحث درسی دانشگاهی آن است در اختیار دوستداران و علاقمندان به هنر سرزمین عزیزمان قرار گیرد به این ترتیب کتاب حاضر حاصل ۱۴ سال تلاش و کوشش بوده و اگر در سال ۱۳۹۰ انتشار می یابد به واسطه آن است که زمان چاپ و انتشار آن فرا رسیده است. خالصانه ترین مراتب سپاس و ستایش خود را به پیشگاه خداوند متعال تقدیم میدارم

🔷  آنچه در این کتاب خواهید خواند ....

• فصل اول لباس و پوشاک در دوره بیزانس (۳۰۰ تا ۱۴۵۰ میلادی)
• فصل دوم لباس و پوشاک در دورۀ رمانسک ( ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی)
• فصل سوم لباس و پوشاک در دوره گوتیک ( ۱۲۰۰ تا ۱۴۸۰ میلادی)
• فصل چهارم لباس و پوشاک در دوره رنسانس ۱۴۸۰ تا ۱۵۱۰ میلادی (پوشاک مردم ایتالیا)
• فصل پنجم لباس و پوشاک مدل آلمانی ۱۵۱۰ تا ۱۵۵۵ میلادی)
• فصل ششم: پوشاک اسپانیایی (۱۵۵۰ تا ۱۶۰۰ میلادی)
• فصل هفتم لباس و پوشاک در عصر باروک ( ۱۶۲۰ تا ۱۷۱۵ میلادی)
• فصل هشتم لباس و پوشاک در دوره ریجنسی ( ۱۷۱۵ تا ۱۷۳۰ میلادی)
• فصل نهم: لباس و پوشاک در دوره رکوکو (۱۷۳۰ تا ۱۷۷۰ میلادی)
• فصل دهم لباس و پوشاک در دوره نئوکلاسیک ( ۱۷۷۰ تا ۱۸۲۰ میلادی)
• پوشاک در دوره لویی شانزدهم  (از ۱۷۷۰-۱۷۹۵ میلادی)
• لباس و پوشاک در دوره دیرکتوار ( از ۱۷۹۵-۱۸۰۴ میلادی)
• لباس و پوشاک در دوره امپایر ( از ۱۸۰۴ تا ۱۸۲۰ میلادی)
• فصل یازدهم لباس و پوشاک در دوره اول قرن نوزدهم میلادی ( از ۱۸۲۰ تا ۱۸۷۰ میلادی)
• فصل دوازدهم آشنایی با دوره دوم لباس و پوشاک در قرن نوزدهم میلادی ( از ۱۸۷۰ تا ۱۸۹۰ میلادی)
• فصل سیزدهم لباس و پوشاک در دوره سوم قرن نوزدهم میلادی ( از ۱۸۹۰ تا ۱۹۰۰ میلادی)
• فصل چهاردهم لباس و پوشاک ( از سال ۱۹۰۰ تا ۱۹۵۴ میلادی)
• فصل پانزدهم نگاهی به وضعیت لباس و پوشاک در جهان ( از سال ۱۹۵۴ میلادی تاکنون )