محمد بن سیرین مشهور به ابن سیرین (متولد ۳۳ق در مدینه، درگذشتهٔ ۱۱۰ق در بصره) عالمی از طبقهٔ تابعین و پدران علم فقه بود. پدر او سیرین بردهٔ آزادشدهٔ انس بن مالک بود و این‌گونه، به هم‌راه برخی دیگر از موالی انس بن مالک هم‌چون حسن بصری (درگذشتهٔ ۱۱۰ق) نزد انس بن مالک رشد کرد و افزون بر استماع خاطرات انس از محمد پیامبر اسلام، به مشارکت‌جویی در حلقهٔ درس دیگر عالمان عصر خویش خاصه صحابهٔ پیامبر توجه نشان داد. ابن سیرین در اعصار بعدی به خطا به تعبیر خواب شناخته شد و سبب این شهرت، اثری است که در سده‌های متأخر اسلامی به او منتسب گردیده‌است.
علم تعبیر خواب، علم شریف و ارجمندى است و خداى متعال این علم را به حضرت «یوسف» عطا فرمود و به جهت آن بر او منت نهاد، چنانچه در قرآن کریم مى‌فرماید: «وکَذلِکَ مکَّنا لِیوُسُفَ فِى الاَرْضِ وَ لِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأویلِ الاَحادیث»؛ «ابن عباس» نیز نقل کرده است که از آثار نبوت و پیامبرى، اوّلین چیزى که خداى متعال به پیامبر صلى الله علیه و آله نشان داد، آن بود که فرشته مقربى در خواب به آن حضرت گفت: «اى محمد، بشارت باد تو را که خداى مهربان از میان پیامبران تو را برگزید و آخرین پیامبران قرار داد و آیه «ولکِنْ رَسولُ اللّه و خَاتَم النَبین»، نیز به همین ویژگى اشاره دارد؛ بنابراین، بى‌تردید علم تعبیر خواب شریف و ارجمند است و برخى از پیامبران که مرسل نبودند، نبوت در خواب به آنان، عطا شد.
«ابن‌سیرین» نیز مى‌گوید: علم تعبیر خواب با سایر علوم تفاوت دارد، زیرا در علوم دیگر اصل آن مختلف نمى‌شود و قیاس آن تغییر نمى‌کند و هر علمى به گونه‌اى و طریقى است جز این علم که اصل آن به جهت اختلاف احوال مردم در هیأت و صناعت و منزلت و دیانت و سخن و نیت مختلف مى‌شود و نیز بنا بر اختلاف اوقات متحول مى‌گردد، زیرا که گاهى براى زن و گاهى «اضغاث احلام»؛ یعنى، خوا‌ب‌هاى پریشان و آشفته است. نیز هر عالمى که علمى را مى‌داند، در آن خصوص از علم دیگر بى‌نیاز است، جز معبر که لازم است، علم تفسیر قرآن و احادیث پیامبر صلى الله علیه و آله و امثال عرب و عجم و اشعار و نوادر و اشتقاق لغت و الفاظ متداول را بداند و نیز باید زیرک و آگاه باشد و شمایل و احوال مردم را خوب بشناسد و اصول را به درستى بداند؛ با همه این‌ها از توفیق الهى مستغنى نیست تا خداوند به کرم خویش او را به حقیقت راهنمایى کند و بر زبانش آنچه درست و صحیح است، جارى سازد و خداى متعال به کسى که نهادش از حرام‌خوارى مبرى و از گفتار ناروا به دور و از گناهان و معاصى پاک و منزه باشد، چنین موهبتى عطا مى‌فرماید. اگر به این فضایل آراسته باشد، توفیق الهى با او یار مى‌گردد و او را در این جهت وارث پیامبران مى‌سازد.
حال که کمال و فضیلت علم تعبیر خواب دانسته شد، بر خردمند لازم است که این علم نفیس را به درستى فراگیرد که هم موجب نیکنامى است و هم سبب اجر و پاداش وى مى‌شود، زیرا همه اقشار به این علم نیازمندند.
دیدگاه خود را بنویسید