کتاب «میناگر عشق»، یک شرح موضوعی بر مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی است که «استاد کریم زمانی» مولوی شناس برجسته ی ایرانی، آن را تهیه و تدوین نموده است. نویسنده در کتاب حاضر سعی برآن نموده تا تفسیر مثنوی معنوی را از خود آن بیرون بکشد چرا که در مجموعه ی مطالب مثنوی در کنار یکدیگر، وضوحی کلی مشاهده می شود. تنها به این سبب که سرعت انتقال مطالب «مولانا» و نیروی نوآوری و ابتکار او در این مسیر، سبب شده که مثنوی همچون دیگر آثار آن دوره، به شیوه ی رایج باب به باب و فصل به فصل مرتب نشده باشد، شاهد این امر هستیم که در هر قسمت از مثنوی معنوی، سخن از سخن می تراود و نکته ها یکی بعد از دیگری آشکار می شوند.
مثنوی معنوی به شیوه‌ی مرسوم به ابواب و فصول، مدون و مرتب نشده، بلکه بر پایه‌ی اجمال و تفصیل انشاء شده است. بدین معنی که مولانا به‌سبب سرعت انتقال و قوّت ابتکار، از سخن، سخن می‌شکافد و از نکته، نکته می‌آرد و از حکایت به حکایت دیگر می‌رود و از تمثیل به تمثیل دیگر. آن‌گاه از هر بخشِ حکایت، نکاتی صدرنگ بر حسب استعداد مخاطب ایراد می‌کند و گریزهای اخلاقی و عرفانی و اجتماعی و روان‌شناختی می‌زند. چه بسا در ضمن ایراد نکات، حکایت در دل حکایت آورد، حال آن‌که هنوز حکایت اصلی را به پایان نبرده، و این توالی حکایات با نکته‌گویی‌های بی‌شمار همراه است تا آن‌که دوباره بر سر سخن اصلی بازگردد.این جهش‌ها و انتقالات پیاپی و لایه لایه بودن موضوعات مثنوی یکی از علل دشواری فهم مثنوی است، حال آن‌که در مثنوی وضوحی تام به‌کار رفته و هیچ مطلبی به روش فضل‌فروشان حرفه‌ای گنگ و مغلق بیان نشده است. بدین‌سان برای فهم اندیشه‌های مولانا چاره‌ای نیست جز آن‌که مطالب اجمالی را به مطالب تفصیلی و بالعکس ارجاع دهیم و تفسیر مثنوی را از خود مثنوی بجوییم.
کریم زمانی (متولد ۲۰ اردیبهشت ۱۳۳۰) مولوی‌شناس ایرانی و مترجم و مفسر قرآن است. او دوره کارشناسی زبان و ادبیات عربی را در دانشگاه تهران گذرانده‌است. برجسته‌ترین اثر او که بیش از سی بار تجدید چاپ شده‌است، «شرح جامع مثنوی معنوی» در هفت جلد و کتاب میناگر عشق « شرح موضوعی مثنوی معنوی» است
دیدگاه خود را بنویسید