کتاب کلیات اشعار ترکی شهریار ( به انضمام حیدر بابایه سلام )

اوتوز آلتى ايل بوندان اول، 1332- نجى ايلين اسفند آييندا، نوروز قاباغى آذربايجان خلقى ئوز شاعريندن اونودولماز بيرهديه آلدى. بو، استاد شهريارين «حيدر بابايا سلام» اثرى ايدى. حجمجه كيچيك، مضمونجا دولغون اولان بو اثرين نشرى ايچون او وقتكى تبريزين بوتون فرهنگى و پوليقرافيگ گوجوندن و امكانلاريندان استفاده اولونموشدى- خطينى ميرزا طاهر خوشنويس ياز ميشدى، شكللرين رسام مرتضى نخجوانى چكميشدى، گراورلرينى ميرزا عبدالوهاب شعارى حاضرلاميشدى، حسين آقا زفيرينين چاپخاناسيندا چاپ اولونموشدى، حسن تقويمى چاپين بوتون وسايلينى حاضرلاميشدى، مهدى روشن ضمير، عبدالعلى كارنگ هربيرى آيريليقدا مقدمه يازميش، شهريارين ئوزوده خلاصه شكلده اثرين يارانماسى حقينده ايضاحات وئريب اونو آذربايجانليلارا تقديم ائتميشدى.

شهريا بو گوزل منظومه‌نى يازماقدان هله چوخ- چوخ اول ئوزونون زنگين ياراديجيليغى ايله ايراندا شهرت قازانميش، حقلى اولاراق معاصر دورين حافظى لقبى كيمى عالى بير مقام صاحبى اولموشدى. بوندان سونرا شاعر بير سيرا عامللرين تأثيرى

آلتيندا و هاميدان اول آنا سنين آرزو وايستگى ايله «حيدر بابا سلام» منظومه سينى قلمه آلميشدى.

«حيدر بابا سلام» شمس قيس رازى‌نين افاده‌سيله دئسه‌ك «خوش طالع ايله دوغولموشدى». اثرين نشرى ايله ديللر ازبرى اولماسى، عموم خلق محبتى قازانماسى، سر حد لرى آشيب تورك ديللى خلقلر آراسيندا ياييلماسى، يوزلرله نظير لرله قارشيلانماسى، ماهينلار قوشولماسى، عاشيقلارين سازيندا، مغنى لرين آوازيندا اوخونماسى بير اولدى. بو ادبى حادثه دن ايللر ئوتوب كچندن سونرا شهريار آنا ديلينده اونلارلاينى اثر يازدى، فقط باخيب گوردو كه، هيچ بيريسى «حيدر بابا سلام» بويونا گليب چاتمادى. چوخ احتمال كه، شاعر آشاغيداكى مصر اعلارى يازماقلا بو حقيقتى اعتراف ائتمه‌لى اولدى :

باخ كه (حيدر بابا) افسانه تك الموش بيرقاف

من كيچيك بير داغى سرمنزل عنقا ائله ديم.

آشنایی با استاد شهریار ( سید محمدحسین بهجت تبریزی )  

سید محمدحسین بهجت تبریزی (۱۱ دی ۱۲۸۵ – ۲۷ شهریور ۱۳۶۷) متخلص به شهریار، شاعر ایرانی بود. او اهل تبریز بود و به زبان‌های فارسی و ترکی آذربایجانی شعر سروده‌است. شهریار در سرودن گونه‌های دگرسان شعر فارسی مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی چیره‌دست بوده‌است. اما بیشتر از دیگر گونه‌ها در غزل شهره بود و از جمله غزل‌های معروف او می‌توان به «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابی‌طالب ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ و فردوسی داشته‌است.

او در تبریز در خانواده‌ای بستان‌آبادی از روستای خُشکِناب به دنیا آمد و بنا به وصیتش در مقبرةالشعرای تبریز به خاک سپرده شد. ۲۷ شهریور را به واسطهٔ روز درگذشت او «روز شعر و ادب فارسی» نامیده‌اند. مهم‌ترین اثر شهریار منظومهٔ حیدربابایه سلام است که از معروف‌ترین آثار ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده‌است.

شهریار، از جمله سرایندگانی است که شعر را محلی نیک برای بیان این اندیشه‌ورزی‌های ژرف‌نگرانه و پندآموز دانسته، و بسیاری از اندرزهای اخلاقی، تربیتی را در قالب‌های گوناگون شعری (به‌ویژه در قطعات، رباعیات و دوبیتی‌ها) بازمی‌گوید. مخاطب این افکار و مفاهیم نیز نوع بشر و انسان در طول تاریخ است نه خطابی شخصی و منحصر به فرد.

Ustad Şəhriara müqəddimə (Seyed Mohammad Hossein Behjat Təbrizi)

Darülfünun məktəblərində almışdır. Tibb kollecində təhsil aldıqdan sonra Xorasanda, daha sonra yenidən Tehranda notarius və bank işlərində çalışmışdır.

Şəhriyarda ədəbiyyata maraq uşaqlıqdan var idi. Bu sahədə peşakarlaşmasında valideynlərinin az rolu olmamışdır. O, 7 yaşından azərbaycanca, 9 yaşından farsca şeirlər yazırdı. Artıq 20-ci illərin ortalarından etibarən artıq istedadlı bir gənc şair kimi tanınırdı. Məhəbbət lirikasının böyük korifeyləri Hafiz və M.Füzulinin qəzəlləri ilə müqayisəyə qadir olan sevgi şeirləri, dünya həyatının mahiyyəti barədə fəlsəfi düşüncələri əks etdirən hikmətli qəsidələri, real həyat müşahidələrinin məhsulu kimi yaranan lirik poemalar müəllifi olan sənətkarı Azərbaycan şeirinin ən yüksək zirvələri sırasına ucaldan, ilk növbədə onun vətənpərvərlik duyğuları aşılayan, milli həmrəylik ideyasını təbliğ edən əsərləri olmuşdur. Şəhriyar klassik şeirin bütün şəkillərində yazmış, ədəbiyyatı yüksək məzmunlu qəzəl, qəsidə, məsnəvi, qitə və rübailərlə zənginləşdirmişdir. Hansı üslubda yazmasından asılı olmayaraq onun bir mövzusu var idi — Vətəninin mənəvi bütövlüyünü görmək, can qardaşlarının xoş sədasını eşitmək. Həyatının böyük bir hissəsini İranın müxtəlif şəhərlərində, Azərbaycandan uzaqlarda yaşamağa məcbur olan Şəhriyar özünün qəriblik qismətini vətənin taleyilə müqayisə edir, bu paralellikdə rəmzi bir məna görürdü:

Səndən ayrı düşsəm də mən, eşqin ilə yaşayıram,Yaralanmış qəlbim kimi, qəlbi vuran Azərbaycan... Vətən eşqi məktəbində can verməyi öyrənmişik, Ustadımız deyib heçdir vətənsiz can, Azərbaycan! Şəhriyarın ürəyi də səninki tək yaralıdır, Azadlıqdır mənə məlhəm, sənə dərman Azərbaycan!

Şəhriyarın ilk şeir kitabı 1931-ci ildə Tehranda üç böyük şair və alimin – Məlikü-şüəra Baharın, Səid Nəfisinin və Peyman Bəxtiyarinin müqəddimələri ilə nəşr olunmuşdur.

Şəhriyar şeirlərini Azərbaycan türkcəsində və fars dillərində yazmışdır. O, İran ədəbiyyatının ən görkəmli liriklərindən sayılır.

Ustad Şəhriyarın məzarı

Məhəmmədhüseyn Şəhriyar uzun müddət davam edən xəstəlikdən sonra 18 sentyabr 1988-ci ildə 82 yaşında Tehranda vəfat edir. Məzarı Təbrizdə "Şairlər məqbərəsi" - dədir.