کتاب هوش هیجانی | دانیل گولمن

دانیل گلمن ، برپایهٔ پژوهش و بررسی پیشگامانه و جدید از عملکرد مغز و رفتارهای انسانی، عوامل مؤثر بر عملکرد کاملا ناموفق افراد دارای ضریب هوشی بالا و عملکرد بسیار موفق افراد دارای ضریب هوشی متوسط را نشان می‌دهد. این عوامل، که شامل خودآگاهی، انضباط شخصی، و هم‌دردی است، به نوع ویژه‌ای ذکاوت وابسته است که او به آن هوش هیجانی می‌گوید. با وجود این‌که دوران کودکی نقشی مهم و حیاتی در شکل‌گیری و تکوین این قابلیت دارد اما هوش هیجانی مقوله‌ای فطری نیست و در زمان تولد انسان شکل نمی‌گیرد. بلکه می‌تواند در طول دوران بزرگسالی ما پرورش یافته و تقویت شود و تأثیرات مثبت مستقیمی برای تندرستی، روابط و کار حرفه‌ای ما داشته باشد.

در بخشی از کتاب هوش هیجانیمی‌خوانید:

مهم‌ترین علت ناتوانی و مشکلات نوجوانان، بیماری ذهنی است. یک‌سوم از نوجوانان نشانه‌های افسردگی (شدید یا خفیف) از خود نشان می‌دهند، درحالی‌که در دختران بالغ این رقم به دو سوم افزایش می‌یابد. همچنین موارد بی‌نظمی در تغذیه دختران نوجوان به اوج خود رسیده است.

بالاخره باید بگوییم چنانچه اوضاع و احوال به همین منوال پیش برود و تغییری اساسی ایجاد نشود، دورنمای بچه‌های امروزی از لحاظ تشکیل خانوادهٔ پایدار و پربار، نسل به نسل ملال‌آورتر می‌شود. همان‌طور که در فصل نهم خواندیم درحالی‌که در دههٔ 1970 و 1980 نرخ طلاق حدود پنجاه درصد بود، با آغاز دههٔ 1990 در زوج‌های تازه ازدواج کرده به دو سوم رسید.

فهرست مطالب

• بخش اول: مغز هیجانی
• فصل اول: هیجان‌ها به چه کار می‌آیند؟
• زمانی‌که احساسات تند و هیجان‌ها عقل و منطق را در‌هم می‌شکند
• مغز ما چگونه رشد کرده است؟
• فصل دوم: کالبد شناسی‌ گروگان‌گیری هیجانی
• جایگاه همه‌ی هیجان‌ها
• تلگراف عصبی
• نگهبان احساسی و هیجانی
• متخصص حافظه‌ی احساسی و هیجانی
• هشدارهای عصبی تاریخ‌ مصرف گذشته
• زمانی‌که هیجانات سریع و درهم و برهم می‌شوند
• مدیر هیجان‌زده
• هماهنگ‌سازی هیجان و فکر
• بخش دوم: ماهیت هوش هیجانی
• فصل سوم: زمانی که هوش و ذکاوت گنگ و کور می‌شود
• هوش هیجانی و سرنوشت
• نوع متفاوتی از هوش و ذکاوت
• آقای اسپاک و واقعیت‌ها: وقتی ادراک کافی نیست
• آیا عواطف و هیجان‌ها می‌توانند هوشمند باشند؟
• ضریب هوشی و هوش هیجانی: انواع خالص آن‌ها
• فصل چهارم: خود را بشناس
• افراد احساساتی و بی‌تفاوت
• مردی بدون احساسات
• در ستایش احساس درون
• ژرف‌پیمایی ضمیر ناآگاه
• فصل پنجم: بردگان احساسات تند و شدید
• کالبد شکافی خشونت
• تسکین اضطراب: چی، من نگرانم؟
• مدیریت مالیخولیا
• فرونشاننده‌ها: افکار خوش‌بینانه
• فصل ششم: استعداد برتر
• کنترل انگیزه‌ی آنی: آزمون کلوچه
• روحیه‌ی وحشتناک، تفکر ویرانگر
• جعبه‌ی پاندورا و پولیانا: نیروی تفکر مثبت
• خوش‌بینی: محرک و انگیزه‌ی بزرگ
• روانی: زیست‌شناسی عصبی شگفتی و کمال
• رابطه‌ی یادگیری با روانی: الگوی جدیدی برای آموزش و پرورش
• فصل هفتم: ریشه‌های همدلی
• نحوه‌ی بیان همدلی
• کودک همساز و همدل با دیگران
• پیامدها و هزینه‌های همسازی نامناسب
• عصب‌شناسی همدلی
• همدلی و اخلاق: ریشه‌های نوع‌دوستی
• زندگی بدون همدلی: ذهن انسان کودک‌آزار، اخلاقیات جنایتکاران روانی
• فصل هشتم: هنرهای اجتماعی
• اندکی هیجان و عاطفه از خود نشان دهید
• توانایی نمایش خود و سرایت هیجان و عاطفه به دیگران
• اصول و بنیان‌های هوش اجتماعی
• ساختار یک انسان ناتوان اجتماعی
• از تو که جزو گروه ما نیستی متنفریم
• درخشش عاطفی: گزارش یک مورد واقعی
• فصل نهم: دشمنان صمیمی
• ازدواج زن و مرد، و ریشه‌های آن در کودکی
• خط قرمزهای رابطه‌ی زناشویی
• افکار زهرآگین
• سیل‌زدگی: باتلاق رابطه‌ی زناشویی
• مردان، جنس آسیب‌پذیرند
• توصیه‌های زناشویی به زنان و مردان
• جنگ و جدال‌های سودمند
• فصل دهم: مدیریت با قلب
• هنر انتقاد سازنده
• برخورد با تنوع و گونه‌گونی
• شعور سازمانی و ضریب هوشی گروه
• فصل یازدهم: ذهن و پزشکی
• ذهن بدن: هیجان‌ها چگونه بر تندرستی ما تأثیر می‌گذارند
• هیجان‌های زهرآگین: داده‌های بالینی
• مزایای پزشکی احساسات مثبت
• آوردن هوش هیجانی به مراقبت پزشکی
• به‌سوی پزشکی رعایت کننده و ملاحظه‌کار
• فصل دوازدهم: بوته‌ی ذوب خانوادگی
• راه‌اندازی دلِ کودک
• کسب اصول پایه‌ی عاطفی
• چگونه قلدرهای زیردست‌آزار رشد می‌کنند
• بدرفتاری و تجاوز: ریشه‌کن شدن احساس همدلی
• فصل سیزدهم: ضربه‌ی عاطفی و بازآموزی عاطفی
• تثبیت و نهادینه‌ شدن وحشت در حافظه
• PTSD نوعی ناهنجاری لیمبیک است
• باز‌آموزی عاطفی و هیجانی
• بازآموزی مغز هیجانی
• روان‌درمانی به‌عنوان روش آموزش هوش هیجانی
• فصل چهاردهم: طبع و مزاج تغییرناپذیر نیست
• مشخصات عصبی کمرویی
• مزاج و طبع امیدوار و شادمان؛ هیچ‌چیز مرا ناراحت نمی‌کند
• رام کردن آمیگدالای بیش‌حساس
• دوران کودکی: پنجره‌ای رو به فرصت‌های بهبود
• پنجره‌هایی جدی و تعیین‌کننده
• فصل پانزدهم: هزینه‌ی بی‌سوادی هیجانی و عاطفی
• بیماری عاطفی و هیجانی
• رام‌سازی خشونت و تجاوز
• مدرسه‌ی مخصوص بچه‌های زیردست‌آزار
• جلوگیری از افسردگی
• هزینه‌ی مدرن شدن جوامع: افزایش درصد افسردگی
• دوره‌ی افسردگی جوانان
• روش‌های تفکر افسردگی‌آور
• درمان زود‌هنگام افسردگی
• ناهنجاری‌های تغذیه‌ای
• افراد منزوی و بی‌کس و تنها
• تریبت بچه‌ها برای دوست‌یابی
• مصرف مضرات: خود‌درمانی که به اعتیاد منجر می‌شود
• اعلام جنگ بس است: در شاهراه پیشگیری گام بگذارید
• فصل شانزدهم: آموزش عواطف و هیجان‌ها
• درسی در زمینه‌ی همکاری
• مشاجره‌ی بعد از بازی
• کالبد‌شکافی جنگی که اتفاق نیفتاد
• دغدغه‌های روزانه‌ی شاگردان
• الفبای هوش هیجانی و عاطفی
• باسوادی هیجانی و احساسی در محلات فقیر‌نشین
• باسوادی هیجانی و احساسی به‌صورت مبدل
• جدول زمانی ظهور هیجان‌ها
• همه‌چیز به زمان‌بندی صحیح بستگی دارد
• با‌سوادی هیجانی و عاطفی به‌عنوان پیشگیری
• بازتعریف مدارس: آموزش با عمل خود، و مواظبت جوامع
• توسعه‌ی مأموریت و رسالت مدارس
• آیا سواد هیجانی و عاطفی به‌راستی مؤثر و سرنوشت‌ساز است؟
• شخصیت، پرهیزکاری، و فنون دموکراسی
• سخن پایانی
• پیوست الف: تعریف هیجان
• پیوست ب: مشخصات ذهن هیجانی
• پیوست ج: شبکه‌ی عصبی ‌ترس
• پیوست د: کنسرسیوم دبلیو. تی. گرانت: اجزای فعال برنامه‌های پیشگیرانه
• پیوست ه: برنامه‌ی درسی خودشناسی
• پیوست و: یادگیری اجتماعی و هیجانی: نتایج